Backbone POP Noktaları ve FTTX Çözümler
Yüksek kapasitede geniş bant uygulamaları ile haberleşmeye güncel ve güçlü bir şekilde odaklanma ve sonrasında Eve Kadar Fiber (FTTH) getirmek için atılan adımlar doğrultusunda: son kullanıcı şebekelerine tahsis edilmiş fiber sistemleri, altyapısı oluşturulmaktadır.
Ftth nedir ? Fiber to the Home (FTTH) cümlesinin kısaltılmışıdır. Sabit ağ yapıları içinde en iyi veri iletimi, ışık spektrumunu kullanarak data aktarımını sağlayan fiber optik hatlar üzerinden gerçeklenmektedir. Bir fiber optik kablo üzerinden saniyede 20 Terabyte’ a kadar ulaşan hızlarda data aktarımı sağlanır.
Sistemin kapasitesi, sistemdeki parcalardan en yavaş çalışan birimin düzeyine göre ifade edilmektedir. Fiber teknolojilerde de kapasiteyi belirleyen, gönderici ve alıcı cihazların, elektronik sinyalleri optik forma dönüştürebilme ve optik sinyali okuyup işleyebilme hızlarıdır. Her ne kadar bu dar boğazlar iletişim hızını engelliyor olsa da verinin optik ortamda taşınması diğer sabit veri taşıma yöntemleriyle kıyaslanınca oldukça yüksek oranda bir fark ortaya koymaktadır.
Telefon sistemlerinde (Public Switched Telephone Network - PSTN) kullanıcıya erişimde, çift sarmal biçimde döşenmiş bakır kablolar kullanılmaktadır. Bu sistemler yukarıda bahsedildiği gibi taşıma kapasitesi sınırlaması yanında uzak mesafelere veri taşıma konusunda da geri kalmaktadır. Çift sarmal bakır kablo teknolojisi sadece analog ses bilgisi aktarımı için düşünülerek tasarlanmış bir yapıdır. Daha sonra değişik modülasyon teknikleri kullanarak var olan hatlar üzerinden veri iletimi mümkün hale getirildi ise de veri taşıması kısa mesafelerde (ADSL için max. 5 km gibi) belirli kapasite sınırlarına kadar yapılabilmektedir. Bu noktada fiber hatlar bariz bir üstünlük göstermektedir. Fiber üzerinden şu anki teknoloji ile 100 km uzaklıklda 10 Gbps ile veri iletimi mümkündür.
Sistemin kapasitesi, sistemdeki parcalardan en yavaş çalışan birimin düzeyine göre ifade edilmektedir. Fiber teknolojilerde de kapasiteyi belirleyen, gönderici ve alıcı cihazların, elektronik sinyalleri optik forma dönüştürebilme ve optik sinyali okuyup işleyebilme hızlarıdır. Her ne kadar bu dar boğazlar iletişim hızını engelliyor olsa da verinin optik ortamda taşınması diğer sabit veri taşıma yöntemleriyle kıyaslanınca oldukça yüksek oranda bir fark ortaya koymaktadır.
Telefon sistemlerinde (Public Switched Telephone Network - PSTN) kullanıcıya erişimde, çift sarmal biçimde döşenmiş bakır kablolar kullanılmaktadır. Bu sistemler yukarıda bahsedildiği gibi taşıma kapasitesi sınırlaması yanında uzak mesafelere veri taşıma konusunda da geri kalmaktadır. Çift sarmal bakır kablo teknolojisi sadece analog ses bilgisi aktarımı için düşünülerek tasarlanmış bir yapıdır. Daha sonra değişik modülasyon teknikleri kullanarak var olan hatlar üzerinden veri iletimi mümkün hale getirildi ise de veri taşıması kısa mesafelerde (ADSL için max. 5 km gibi) belirli kapasite sınırlarına kadar yapılabilmektedir. Bu noktada fiber hatlar bariz bir üstünlük göstermektedir. Fiber üzerinden şu anki teknoloji ile 100 km uzaklıklda 10 Gbps ile veri iletimi mümkündür.
xDSL sistemlerin maksimum kapasite ve erişim grafiği (kaynak : wikipedia.org)
Fiber teknolojilere geçişinin sağlıklı olabilmesi için, var olan bakır telefon şebekesinin yeni fiber şebeke ile değişmesi gereğidir. Gereken kapasite ihtiyacının karşılanması servis sağlayıcıları daha verimli teknolojiler geliştirmeye yönlendirdi. Triple Play ile kullanıcılar aynı anda sesli, görüntülü görüşme, isteğe bağlı TV yayını, yüksek çözünürlüklü (HD) IPTV ve İnternet hizmetlerini tek kablo üzerinden alabilecekler. Bu nedenle servis sağlayıcılar, artan kapasite ihtiyaçlı servisleri müşterilerine sunabilmek için gelişen FTTH teknolojisine daha çok ilgi çekmektedir.
Genel olarak fiber erişim ağ teknolojileri FTTx şeklinde isimlendirilmektedir. Burada sondaki “x” harfi fiber kablonun ulaştığı son noktaya göre değişmektedir. FTTH, FTTP, FTTC, FTTB… gibi isimlendirmeler kullanılmaktadır. FTTB… gibi isimlendirmeler kullanılmaktadır. Burada örneğin “B” “building”, “C” “Cabinet”, “P” “Premises” manasında fiber hattın sonlandırıldığı noktayı temsilen kullanılmaktadır. Yakın gelecekte optik sonlandırıcı cihazların her evde kullanıcıya özgü olacağı ve FTTH olacak bir yapıya gidileceği öngörülmektedir.
Mimariler açısından FTTH sistemleri; 3 çeşit temel model karşımıza çıkmaktadır. Bunlar; noktadan noktaya bağlantılı erişim ağları, aktif erişim ağları ve pasif erişim ağlarıdır. Noktadan noktaya bağlantılı modelde her kullanıcı merkez ofise ayrı bir fiber hat ile bağlıdır. Bu yapı maksimum esneklik ve transfer kapasitesi sunmasına rağmen merkez binada büyük ölçekli giriş kümesi olan bir alıcı-gönderici cihaza ve çok miktarda fiber optik kablo döşenmesine ihtiyaç duymaktadır.
Aktif yıldız mimarilerde ise merkez ofisten belirli bir noktaya kadar iletim tek fiber üzerinden gerçekleştirilir. Kullanıcı noktalarına yakın bir merkezi noktada aktif olarak nitelendirdiğimiz, yani elektronik olarak aktif çalışan ve güç tüketen ara bir yönlendirici vasıtası ile veri iletimi, kullanıcılara ayrı fiberler optik üzerinden sağlanır. Aktif ara donanımlar kullanmanın dezavantajı elektronikten optiğe dönüşüm gerektirmesi ve güç tüketici olduğu için operatör firmaya ek işletme maliyeti (OpEx) getirmesidir.
Pasif mimaride ise diğer iki modelde bahsi geçen dezavantajlar bulunmamaktadır. Pasif mimaride merkez ofisten çıkan tek bir fiber optik hat pasif optik ayraçlarla, her bir kullanıcı için bölüştürülerek dağılır. Burada pasiften kasıt, optik ayraçların herhangi bir dış güç beslemesine veya müdahaleye ihtiyaç duymadan gelen sinyali ayırmasıdır.
Bu üç modelden genelde pasif yıldız ağ modelinin kullanımı yaygın olarak kabul görmüş ve standartlaştırılmıştır. Pasif yıldızlı ağ modeli çoğunlukla Pasif Optik Ağ (Passive Optical Network - PON) olarak adlandırılır.